Những vết tích của coca đã được tìm thấy trong các xác ướp có niên đại cách đây 3000 năm.[25] Một bằng chứng khác cho thấy việc nhai coca với vôi đã có trong các cộng đồng cách đây 8000 năm.[26] Khởi nguồn từ nền văn hóa Valdivi, khoảng năm 3000 TCN, có bằng chứng cho thấy việc tiêu thụ lá coca ở các nhóm văn hóa kế thừa vẫn tiếp tục cho đến khi người Châu Âu đến nơi này, được thể hiện trong các tượng gốm và một số lượng lớn bình đựng vôi của họ. Việc tiêu thụ coca ở các bộ lạc người Peru ở bờ biển phía bắc bắt đầu khoảng năm 2000 TCN, bằng chứng là vôi được Junius Bird tìm thấy tại Huaca Prieta và sự xuất hiện của nhiều vật dụng để đựng vôi tại thung lũng sông Jetetepeque. Bằng chứng khảo cổ mở rộng cho thấy việc nhai lá coca đã xuất hiện trở lại ít nhất là ở thời kỳ văn hóa Moche thế kỷ thứ 6 CN, và tiếp theo đó là ở thời kỳ Inca, dựa trên những xác ướp được tìm thấy có chứa lá coca, đồ gốm mô tả người nhai lá coca với 2 má phình lên đặc trưng, dụng cụ để chiết xuất alkaloid và những vật dụng để đựng lá coca và vôi được làm từ những kim loại quý, và những biểu tượng lá coca bằng vàng ở những khu vườn đặc biệt của người Inca tại Cuzco.[27][28]

Coca lần đầu được giới thiệu ở Châu Âu vào thế kỷ thứ 16, nhưng nó không phổ biến cho đến giữa thế kỷ thứ 19 do một bài báo có ảnh hưởng lớn của bác sĩ Paolo Mantegazza đã ca ngợi tác dụng kích thích của nó đối với sự nhận thức. Từ đó dẫn đến việc phát minh ra rượu coca và việc sản xuất lần đầu tiên cocain tinh khiết. Rượu coca (với nhãn hiệu nổi tiếng Vin Mariani) và các sản phẩm có chứa coca khác được bán rộng rãi như là những dược phẩm và thuốc bổ có bản quyền, với những khẳng định về hàng loạt lợi ích đối với sức khỏe. Thức uống Coca-Cola thuở ban đầu cũng nằm trong số này. Những sản phẩm này trở thành bất hợp pháp trong hầu hết các quốc gia ngoài Nam Mỹ vào khoảng đầu thế kỷ 20, sau khi đặc tính gây nghiện của cocain được công nhận rộng rãi. Năm 1859, Albert Niemann của Đại học Göttingen trở thành người đầu tiên tách được alkaloid chính của coca, mà ông đặt tên là "cocain".[29]

Đầu thế kỷ 20, đảo Java thuộc địa của Hà Lan trở thành nơi xuất khẩu lá coca lớn nhất. Năm 1912 có tới 1 triệu kg lá coca, vượt hơn thị trường xuất khẩu của Peru, được chuyển đến Amsterdam, tại đây chúng được chế biến thành cocain. Ngoài những năm Thế Chiến thứ nhất, thì Java vẫn là nơi xuất khẩu coca nhiều hơn Peru cho đến cuối những năm 1920.[30] Các thế lực thực dân khác cũng cố gắng trồng coca (kể cả người Anh ở Ấn Độ), nhưng ngoại trừ người Nhật Bản ở Đài Loan ra, thì còn lại tương đối không thành công.[30]